Froumund von Tegernsee, Briefsammlung

rief 25: Abt Gozpert an Herzog Heinrich IV. (Herbst 996)

(Da nach dem ersten Satz im zweiten Absatz der Zug nach Italien und die Rückkehr in dasselbe Jahr fallen, ist es der erste Romzug (Frühjahr bis September 996). Der Brief ist also im Herbst 996 geschrieben.)
Domno duci Heinrico antiquorum regum filio nobilissimo Gozpertus abbas monasterii sancti Quirini sibique subiecta fraternitas sedulam ac devotam orationem salutemque in Christi salvatore.
Quanquam anno presenti contristaremur de absentia vestra, cum exercitum ad Italiam duxistis, magis tamen de incolomitate regressionis vestre gratulati sumus, quia inclitum populi vestri comitatum in subiectione superborum sublimastis, gloriam et nomen dignitatis vestre fecit Deus cum florida crescere iuventute, apud regem etiam et principes ceterarum regionum laudem et honorem annuente Deo acquisistis. In his omnibus ut decuit multum gavisi eramus, sed nuperrime diffamaverunt nescimus qui antichristi vos defunctum esse animasque nostras usque ad amaritudinem mortis incitaverunt; nam fulcimen ecclesie Dei vitamque nostram et spem post Deum unicissimam succubuisse merito quasi exanimes conquesti sumus. Deo autem gratias, ab hominibus melioris nuntii audivimus vos vivere, convaluisse, valere. Idcirco qui dudum fuimus quasi biothanati, vobis superstite convalescimus. Interea, dum Rome fuistis, pro prospero reditu vestro iugiter in commune die noctuque oravimus et insuper spetialiter a fratribus ex tunc usque modo sunt celebrate CL misse et septem psalteria, ut Deus vitam vestram cum prosperitate prolongare dignetur ad tutamen et pacem ecclesie sue cunctorumque inopum consolationem. Iure scilicet pro vobis oramus, quia piissimi principes, parentes vestri, totius pietatis christianissimi amatores, dum reg(num) temporale regalibus legibus laudabiliter rexerunt, locum et monasterium sancti Quirini opibus omnibusque rebus ditaverunt et hereditaria lege ob spem vite celestis inibi degentes Deo soli decreverunt servire. Pro quorum beatis spiritibus eque CL missas et octo psalteria complevimus. Humillimi servuli vestri solotenus prostrati supplicamus, ut eisdem visceribus pietatis, quibus nobis miserti sunt prefati parentes vestri, misereri dignemini et nullius servitio unquam urgeri patiamini familiam sancti Quirini nisi vestro, quam ob elemosinam sui semper propria defendebant tuitione. Valete.


Brief Br. 49: Brief des Tegernseer Konvents an Herzog Heinrich IV. von Bayern

Seniori nostro duci Heinrico congregatio monasterii sancti Quirini paupercula elemosinatrix vestra instantiam oracionis pro sospitate vestra die noctuque.
Beatus pater noster Gozpertus XII. Kal. Febr. somno pacis requievit in Domino, pro quo miseri nequaquam possumus consolari, nisi vos, sicut unicissimus post Deum nobis estis domnus, ita etiam visceribus pie paternitatis nostri misereri dignemini. Primum pedibus vestris solotenus prostrati humili precatu supplicamus, ne locum monasteriumque sancti Quirini ullius al(ter)ius unquam potestati concedatis nisi vestre, ne vestris temporibus (res), quas pater vester ceterique parentes vestri ob elemosinam sui huic monasterio concesserunt, subtrahi vel destribui ab aliquibus videntes nos posterique nostri semper deinceps hec damna doleamus.
Cum de infirmitate abbatis nostri causati sumus coram vobis, quod de electione nobis promisistis, quasi Dei ore prolatum adhuc firmum tenemus iterumque petimus pro amore Dei et sancti Quirini, ne extra petitionem nostram aliquem nobis abbatem constituatis. Quando denique felici regressione patriam venitis, coram vobis congregati iussu vestro et licencia illum eligimus, quem regularis religionis putamus servatorem vestrique servitii quantum sufficit nullo modo inmemorem.


Gedicht XX (nach der Rückkehr Herzog Heinrichs IV. vom Italienzug im Frühjahr 1001)

Gens Augustorum, salve, princeps populorum,
filius ecclesie pulcher et ipse pater,
(...: Vermutlich Textverlust, der zu erwartende Hexameter fehlt)
dux, decus et patrie pax, pater aecclesie.
Salvus semper eris salvusque exercitus omnis,
salve cum populo te comitante tuo,
et cum fratre tuo salveris principe, Bruono,
pulcher et in facie nobilis et genere.
Salve, dux Heinrice, tuis dilecte popellis,
tu regum proles, tu quoque sceptra tenes.
Nullus te regum transcendet terreus unquam,
viribus es socius, nobilis atque pius,
moribus et mitis, toto polles quoque facto;
Hoc faciet Dominus, possis ut esse suus.
Regnanti Domino sit laus pro principe nostro,
ad propriam sedem duxerat incolomem.
Carmine quisque suo certet concurrere pulchre,
cordibus omnis amor, voce feretur honor.
Longior ipse dies transcendat lumine noctes,
tempus ut omne modis hunc canat ymnisonis.
Ducamus laudes noctesque diesque canentes,
verba sonent homines, organa pulsa sonos.
Contremit a sonitu telluris maxima moles,
quem faciunt populi lepidulique chori.
Cum senibus fit concursus populi undique magnus,
qui gaudent patriam te remeare tuam.
Francigeni cives spectant te pectore mites,
viribus audaces, nam tua progenies.
Perfidus e nostris abscedit finibus hostis,
it lupus in silvas, deserit insidias.
Barbaricas gentes tibi subditus haud timet ullus,
agricole psallunt, quod placet, hoc faciunt.
Arma iacent et scuta silent, te principe pax est,
nullus ab adversis nos petit insidiis.
Dulcigenam de te cupimus quoque cernere prolem,
spem nostris validam, barbare genti fugam.
Sit tua progenies noster te principe princeps,
possessor solii rector et imperii. ­
Usque huc gaudendo vos, dux, mi domne, canebam,
lusimus omnigenis cantibus et studiis.
Ecce repente ruit tonitrus velut ethere missus
nuntius inpatiens, nuntia dira ferens.
In nos iratum vos dixit fortiter esse,
ut probat eventus; ei mihi, quid facimus?
Nam tremebunda manus percussa est fulminis ira,
terruit infantes, perculit ipse senes.
Igne tui nimium torremur nempe furoris.
Quis poterit verbis hec numerare suis?
Decoxit miseros proprio pro crimine tactos,
perscrutans vitium corporis atque animum.
Tangimur invalidi permagni criminis aura,
non flat ventorum, sed mala vis hominum.
Sed que tanta fuit servorum culpa tuorum,
ut nullo licuit cernere, quem voluit?
Excusare nefas potuisset forte vel unus:
Cur cadit in facinus grex simul innumerus?
Sed tandem miserere tuis, iam parce misellis,
indignis famulis sed miserere tuis.


Brief 68: Abt Eberhard an König Heinrich II. (vor 1009)

Heinrico regali solio dignissimo Ebarhardus Tegerinseensis monasterii abbas vestra gratia subrogatus quicquid servus in regales amministrationes.
Cum undique inimicorum stringimur persecutionibus, nullum in his omnibus post Deum nisi ad vos suffugium speramus. Iccirco laboramus et in omnibus deficimus, quia non habemus, a quibus fideliter res aecclesie defensas videamus. O quam magna regalis potentia! Dicit tantum: "Fiat!" et perpetratum est. Hec vestra vis imperialis auctoritatis ad nos, precamur, usque pertingat.
Est locus super litus Tegerinseensis stagni situs, quem Poppo et Piligrimus frater eius simulque mater illorum abstrahere iniuste a domo Dei in suos usus hereditarios nituntur. Sed precamur, ut vestro imperiali iussu hoc interdicatis, ne falsis aut corruptis pecunia iudicibus a domo Dei abstrahatur, priusquam in presentia vestri diiudicetur.


Gedicht XXXVIII (gerichtet an Kaiser Heinrich IV. oder Heinrich II.)
Aurea cesareo de germine ducta propago,
Cesar Heinrice, tu decus orbis, ave!
Pignus virtutis, mundo spes una salutis,
laude simul patria pulcher es et propria.
Te colit hic mundus prona cervice iocundus,
promptus ad obsequium, pronus ad imperium.
Ecce tuum nomen virtutis predocet omen,
quam bene cesareo conveniens titulo.
Cuius de numero consistit sillaba quadro,
quadre virtutis innuit et speciem.
Littera bis quadris sed constat picta figuris,
octo dat et vite signa beatifice.
Tu certe calles rerum dinoscere valles,
quid sit namque pium, quid sit ab hoc varium.
Tu superas fortis cuncte discrimina sortis,
nil nisi turpe timens semper et hoc fugiens.
Doctrina et Christi te temperat alma magistri,
vincere quo vicia curatione queas.
Tu pares vibras equato examine libras,
premia dans meritis propria queque suis.
Innocuos laxa defensor protegis ala,
ut post regna soli sint tibi regna poli.
Patrem pupilli largum sensere pusilli,
patronus viduis es pius et miseris,
solamen tristi prebes pro nomine Christi,
portus et effessis atque adamata quies.
In te namque senes reclinavere senectam,
in te respirant, tu refoves gelidos.
Tollis pannosos deicisque superciliosos
exemplo instructus regis ab aetherei;
sternis et inmites concordi munere lites,
pacificus quia vis filius esse Dei.
Te dum mundus habet, pax et concordia regnant
cumque sorore sua spesque fidesque simul.
Ecclesie petra Petrus te sistat in ethra,
iungat et eternis cum prece conciliis.
Omnis abesto minax, tibi constet gloria vivax,
quod prece conficiat sancta Maria tibi.
>