Fundatio monasterii Brunwilarensis

11. (É) Heriberto autem Coloniensium archiepiscopo, iam dudum Christi virtutum operatore mirifico, cuius tota imperialis curia parebat consilio, familiarius eum observante ibidem moritur. Et mox ­ ut ab ipso fuerat dispositum ­ ac si vivus esset, purpura indutus super equum, velud expeditionem acturus, arte extruitur; et ita morte eius Romanis incognita, quorum nonnullos occiso Crescentio graviter offenderat, cis Alpes in Sueviam defertur. Sepultis eius intestinis in civitate Augusta corpus delatum in Franciam in medio oratorii sanctae Mariae, quod est Aquisgrani, honorifice ab eodem beato archiepiscopo sepelitur, propter quod eundem locum cultu quam maximo renovaverat et constructis ibidem etiam aliis monachorum atque canonicorum monasteriis illustriorem quam eatenus esset fecerat. Monachorum monasterium quod dicitur Burcetum in honore sancti Ioannis baptistae atque sancti Nicolai Myrrhenorum archiepiscopi constituerat, quod materno ex sanguine Graecus erat; canonicorum in honore sancti Adelberti episcopi et martyris, quod idem, de Boemia natus, suo tum tempore et monachus et martyr factus clarus virtutibus enitebat. Bracorum etenim urbis praesul effectus, cum genti Pruzorum verbum vitae praedicaret, a paganis septies perfossus et capite truncatus tribus diebus ab aquila custoditus est: et primo apud Polanos tumulatus, sed postea a Bulezlao duce ad sedem suam Bracham urbem summo cum honore est relatus.

12. Sed cum supradictus antistes imperialia etiam insignia secum ab Italia deferret, Henrici Noricorum ducis, qui ad imperium iam dudum aspiraverat, insidiis iuxta Alpes positis atque maiore militum manu oppressus, eadem amittens multis iniuriis affectus est: ob quod e contrario et ipse regni invasor iusto Dei iudicio plurimos postea labores ante imperium perpessus est. Verum ex occasione imperialium apud se retentorum pluribus regni maioribus ad se cum favore commigrantibus idem Henricus regnat. Sed mox saepius commemorati palatini comitis rebus quam plurimis, quas ipse ex haereditate nobilissimae suae coniugis possederat, sibi ex occasione regni vendicatis, cuius se opibus ditat, amicitiis privat: quas potiores esse omnibus facultatibus facile probat quaelibet imminentis periculi atrocitas. Etenim domnus Ezo talibus ad iustam irae vindictam concitatus iniuriis, quam plurimo suorum fretus armato scilicet praesidio magnanimiter obnititur, ne vel regiae sedis honore potiatur: cuius potiri alteri omni modo fuit impossibile, quia tantum alterius in tota Lotharingia, qua ipsa sedes erat, praevaluit posse. Perque enim continuos decem annos sive comitis palatini magnanimitate, sive confirmata ad eius sententiam sacramentis publica fide ab universis Lotharingiis omnis regius honor eidem regnatori abdicatur. Qui diffidens, quod ullam tanto posset viro lesionem inferre, ad suum eo colloquium advocato simulque in Maguntina civitate habito frequenti primorum concilio suam offensionem eorum tractat consilio. Qui sive favori sive timori principis obnoxii, iuxta quod voto sententiaque praefixum fuerat, in regem lenia discriminant; in ipsum vero, praeiudicato vel eius honore vel rerum quibus incomparabiliter illis omnibus excellebat facultate, aspera dictitant. Quarum fastus minarum indigne ferens festine a curia se proripit; Odernheim ad villam secedit fixisque in prato papilionibus fortissimis castra praesidiis munit. Concitata regis ira immanior efficitur: suas praesentibus offensiones aegre queritur simulque, quid leniundis rebus temerariis solatii ferant, percunctatur. Theodericus, cuius tunc super Mosellam ducatus vigebat, summam potestatem apud ipsum nactus, quo studium suum in eius gloriam clarius esset, si tantum praeter suos, quam regio ex latere per se ipsum eligat, militaris sibi manus suffragetur, palatinum comitem quantocius regio conspectui impotem sui praesentandum pollicetur. Quos ad hoc desiderat, regnator annuit. Quibus ille, velut assumptis alis, laetus Odernheim advolat: sed pro certo easdem perniciter amissurus militares alas, quas assumpserat. Palatinus etenim comes, exploratorum cautela paratior quam dux speraret inventus, adversus eum magnis suorum animis, sed maxime fratris germani Hezelini comitis filiorumque, quorum audaciam frequenter expertus fuerat, in praelium proficiscitur. Congressio citatur, strepitus armorum ad caelum fertur, instar grandinis tela telis miscentur. Igitur nullus in alio magis quam in sese spem habebat: alteri alteros avidius sauciare quam semet ipsos tegere certant: par utrimque vincendi omnibus extitit affectus; sed dispar virtus vincentibus gloriam, victis suae confusionis intulit notam. Nam pene omnis exercitus ducis caesus, fusus atque fugatus et, quod maximum victoriae genus est, ipse dux cum suis quam plurimis captus ac vili iumento inermis ac vinctus impositus Tonaburg castro palatini comitis custodiendus illatus est. Tanta autem strages militum hostilis agminis in supradicto loco facta est, ut ipsius caedis atrocitatem execrantes usque hodie in proverbio amici amicis optare soleant: quatenus eis nunquam Odernheim adventare contingat.

13. Itaque rex consultius arbitratus virum egregium beneficiis placare quam molestiis iam ullis infestare: pro abolenda ducis et concaptivorum calamitate eo accersito offensas ignoscit, fidem amicitiamque exposcit; utque non minore etiam apud se quam a maioribus suis familiaritatis vel honoris emeriti gratia potiatur, insulam quae est in Rheno sancti Suitperti cum omnibus suis appenditiis, Duysburg etiam atque Salvaveld, non modica regni subsidia, sibi suisque liberis perpetua haereditate possidenda largitur. Parum dixerim, si infra Romanum tantum orbem, et non etiam apud exteras et barbaras gentes maxima viri foret opinio. Nam eodem tempore Poliniorum rex nomine Misecho, cum diversis, regiae tamen personae congruis munerum speciebus missis procis, per praefati regnatoris interventum filiae eius quae primogenita erat Richezae petit consortium. Cuius ­ ut desiderabat ­ puella sponsalibus, quo decebat cultu, multorum favoribus adaptatur; quoniam eiusdem occasione coniugii regnum Sclavorum regno Teutonicorum confaederari a multis spe non inani credebatur. Quo non multo post tempore rex suarum de statu securus rerum, quarum procul dubio vir excellentissimus tutum erat firmamentum; Romam profectus imperator creatur.