Liber III
(...)
31. (...) Sanctus autem Brunus convertit ad fidem Ungriam provintiam aliam, que vocatur Russia. Regem Ungrie baptizavit, qui vocabatur Gouz, et mutato nomine in baptismo Stephanum vocavit; quem Oto imperator in natali protomartiris Stephani a baptismate excepit et regnum ei libere habere permisit, dans ei licentiam ferre lanceam sacram ubique, sicut ipsi imperatori mos est, et reliquias ex clavis Domini, et lanceam sancti Mauricii ei concessit in propria lancea. Rex quoque supradictus filium suum baptizare iussit sancto Bruno, imponens ei nomen sicut sibi Stephanum. Et ipsi filio eius Stephano Oto imperator sororem Eenrici, postea imperatoris, in coniugio dedit.
At vero sanctus Brunus, cum ad Pincenates properavisset et Christum predicare cepisset illis, passus est ab eis, sicut passus fuerat sanctus Adalbertus. Nam Pincenati, diabolico furore sevientes, viscera omnia ventris per exiguum foramen lateris ei extraxerunt et fortissimum Deo martirem perfecerunt. Corpus eius Russorum gens magno precio redemit et in Russia monasterium eius nomini construxerunt, magnisque miraculis coruscare cepit. Post paucos dies quidam Grecus episcopus in Russiam venit et medietatem ipsius provincie, que adhuc idolis dedita erat, convertit et morem grecum in barba crescenda et ceteris exemplis eos suscipere fecit. Odolricus autem, qui sancto Bruno successerat, ad Dominum migrans magnis virtutibus clarere meruit, ideoque monasterium foris civitatem Osburg eius nomini construxit item Brunus, successor eius, frater Eenrici imperatoris. Eadem vero urbs apud Romanos vocatur Valentina, ab imperatoris nomine, qui eam condidit primus. (...)
(...)
33. (...) Oto vero imperator haustu veneni, in partes Beneventi, periit sine filiis, et pro eo consanguineus eius Eenricus imperium suscepit. Otonis autem corpus delatum est Romam et ibidem sepultus. Arbertus siquidem, archiepiscopus Colonie, sceptrum et coronam cum lancea sancti Mauricii secum ab imperatore defuncto in Baioariam detulit et consensu omnium episcoporum Eenrico tradidit. Stephanus etiam rex Ungrie, bello appetens Ungriam nigram, tam vi quam timore et amore ad fidem veritatis totam illam terram convertere meruit.
37. Eenricus vero imperator cum Langobardos sibi repperiret contrarios, misso Radulfo rege Burgundie Papiam obsedit et incendio tradidit, et palatium in ea sibi edificans rebellantes sibi subdidit. Duces quoque Grecorum cum partes imperii eius invaderent, ordinata expeditione oras Appuliae penetrans tot dies expugnando civitates eorum ibi exegit, usquequo pestilentia exercitus eius laboraret, sicque reverteretur.
Hic in terra Teodisca a novo civitatem edificavit vocabulo Baenburg; quam Benedictus papa in honore Dei Genetricis consecravit, et parroechias in circuitu ex paganorum vicis et oppidis, dum converterentur, attitulavit ad illam.
Hic Cluniacensi coenobio contulit dona, sceptrum aureum, speram auream, vestimentum imperiale aureum, coronam auream, cruxifixum aureum, pensantia simul libras centum, et alia multa, et cum Odilone abbate eiusdem loci crebrius colloquium familiare exercebat et in aula palatii sui eum pre omnibus ducebat.
(...)
47. (...) Ipso anno sepulchrum Domini Hierosolimis confractum est a Iudeis et Sarracenis, III° kalendas octobris millesimo X° anno ab incarnatione eius. Nam Iudei occidentales et Sarraceni Hispanie miserunt epistolas in Orientem, accusantes Christianos et mandantes exercitus Francorum super Sarracenos orientales commotos esse. Tunc Nabuchodonosor, Babilonie quem vocant Admiratum, concitatus suasu paganorum in iram afflictionem non parvam in Christianos exercuit, deditque legem, ut quicumque christiani de sua potestate nollent fieri Sarraceni, aut confiscarentur aut interficerentur. Unde factum est, ut innumerabiles christianorum converterentur ad legem Sarracenam, et nemo pro Christo morte dignus fuit preter patriarcham Iherosolimorum, qui variis suppliciis occisus est, et duos adolescentes germanos in Egipto, qui decollati sunt et multis claruerunt miraculis. Nam ecclesia Sancti Georgii, que actenus a nullo Sarracenorum potuit violari, tunc destructa est cum aliis multis ecclesiis sanctorum et, peccatis nostris promerentibus, basilica sepulchri Domini usque ad solum diruta.
Lapidem monumenti cum nullatenus possent comminuere, ignem copiosum superadiciunt, sed quasi adamans immobilis mansit et solidus. Bethleemiticam ecclesiam, ubi Christus natus est, cum niterentur destruere, subito apparuit eis lux fulgurans et omnis multitudo paganorum corruens exspiravit, et sic ecclesia Dei genitricis intacta remansit. Ad monasterium quoque montis Sinai, ubi quingenti et eo amplius monachi sub imperio abbatis manebant habentes ibidem proprium episcopum, venerunt Saracenorum decem milia armatorum, ut monachos perimentes habitacula eorum cum ecclesiis diruerent. Propinquantes autem a quatuor fere milibus conspiciunt totum montem ardentem et fumantem flammasque in celum ferri et cuncta ibi posita cum hominibus manere illesa. Quod cum renunciassent regi Babilonio, penitencia ductus tam ipse quam populus Sarracenus valde doluerunt de his, quae contra Christianos egissent, et data preceptione iussit reaedificari basilicam Sepulchri gloriosi. Tamen redincepta basilica non fuit amplius similis priori nec pulchritudine nec magnitudine, quam Helena mater Constantini regali sumptu perfecerat. (...)
(...)
62. (...) Eenricus quoque imperator mortuus est sine filiis, et sacra imperialia moriens reliquit fratri suo Bruno episcopo urbis Osbure et archiepiscopo Colonie necnon et archiepiscopo Mogontie, ut ipsi eligerent post se imperatorem. Qui episcopi, adunato regno, indixerunt letanias et ieiunia ad Dominum pro hac causa.
Tunc populi eligerunt Cononem, nepotem Eenrici imperatoris defuncti, episcopi vero saniori consilio elegerunt alterum Cononem, qui neptem Eenrici in coniugium habebat, pro eo, quod esset fortis animo et rectissimus in iudicio. Quem ordinaverunt consecrationis oleo in regali gradu apud Mogonciam civitatem et tradiderunt ei septrum et coronam et lanceam sancti Mauricii. (...)