Arnold von St. Emmeram, De miraculis sancti Emmerammi (Von den Wundern des hl. Emmeram)

II/57. Temporibus itaque Heinrici Pii augusti et imperatoris eximii ­ multis rebus ex episcopio Ratisbonensi per incautelam perditis et de abbatia sancti Emmerammi ob controversiam episcopi et abbatis pluribus bonis pessundatis atque dissipatis ­ contigit, ut dominus Bruno, germanus frater eiusdem imperatoris, sub occasione iuris hereditarii temptaret sibi vendicare possessionem et curtem, quae vulgo dicitur Eiterhof, id est veneni atrium et curtis; sed secundum eos, qui altioris ingenii sunt et quaeque ingeniosius quaerunt, spes aetheris, id est caeli, non inconvenienter dici potest iuxta hoc, quod Saxonicum idioma teutonizare solet. Saxones enim spem aut sperationem huius vocabuli nomine finitimo vocitare suescunt.
Qui dum publice contra edictum caesaris vim inferre non auderet rebus ecclesiasticis, tandem ex consulto in id ventum est, ut in loco, qui dicitur Aetinga, super huiuscemodi re haberetur placitum sive iudiciale colloquium. In quo omnibus iudicibus vel scabinionibus, qui in eodem comitatu erant, pecunia corruptis ac aliis alicunde in id ipsum mercede conductis ita omnium causidicorum astutia et calliditas caelitus infatuata est, quo communi consilio ex adversaria parte inductus aut subornatus quidam iudex nomine Otpolt, cuius loquacitati ad tunc temporis multa committebantur a multis, nec sciret nec posset iudicare quidquam, quod sancti Emmerammi vel nostram laedere quiret causam. Unde et a defensore nostro publice mendacii et falsitatis notatus prebuit multis admirationem cum additamento timoris. Verum ne predictus Pruno episcopus tam probrosae confusioni succumbere videretur cum suis asstipulatoribus, rogatu illius palatinus conventus est Ratisbonae habitus, quasi illic annullaretur miraculum, quod contigit. Sed longe aliter res eadem exitum habuit, quando totum concilium, quod ibi collectum fuit, nolens volens divinae voluntati paruit. Nam in aula iudiciali presidente Heinrico duce cum Chunigunda imperatrice, sua scilicet sorore, necnon subselliis a viris consularibus sive comitibus, uti mos aulicus poposcit, assessis per totam curiam audiebatur vox contra Sanctum Emmerammum partes episcopi foventium simul et dicentium, quod Brunoni, utpote tam amplae et potenti personae, nemo posset resistere, quin illa die omnium iudicio in ditionem eius veniret prefatum predium, quod avia eius, nomine Iudita, Norici regni videlicet ducissa, sancto Emmerammo pro se suisque filiis Hluduwico atque Heinrico velut regalem fiscum tradidit; eo scilicet tenore, ut, si episcopus vel aliqua potens persona eandem curtem usurparet vel usibus monachorum subtraheret, statim in ius heredum suorum reverteretur. Hanc quoque sententiam preposuerunt iudices atque optimates affirmantes traditionis complacitationem huiusce a Gebehardo Imbripolitano antistite violatam esse. Tunc a domino Prunone consensu principis extra curiam evocatis primatibus summa eloquentia preditis et aliis iudicibus, causidicis, iuris peritis in sui causam excitis, omnigena calliditate vel astutia foris sunt instructi sive preparati, qui partis illius defensiones intus forent, ut sibi videbatur, argumentose recitaturi, nihili pendentes quod scriptum est: "Non est consilium contra Dominum, qui novit corda hominum." Cumque introgressis omnibus perventum esset ad locum et tempus, in quo excusanda erat falsitas et malitia forensis iudicii et quasi obtinenda triumphalis palatii dignitas, non solum, qui falsitatis antea fuit notatus, convictus est reus esse eiusdem abdictatus, sed etiam omnium contrariae parti faventium ora ita virtute caelesti sunt clausa et mutata, ut nullus tot ingenio callentium aut posset dicere, quod secum ipse cogitando deliberavit, aut fari quiret, quod ab aliis in aurem susurrantibus dicendum accepit. Tum omni senatu, qui frequens convenerat, ob miraculum evidentissimum in laudem Christi provocato per totam curiam Deo gratias clamor humilis et vere laudabilis personabat, necnon beatissimi martiris Emmerammi laudes altrinsecus exaltantium murmur amabile aures multitudinis reverberabat.
Inter quos quidam comes, vir famosus in christiana religione, Eberhardus nomine, fertur dixisse: Ecce, rex regum manifeste destruit iura mundanarum legum. Bene omnia nunc et semper fecit et facit, qui superbis resistit ac humilibus gratiam dabit. Tunc dominus Bruno ingenti timore correptus, immo per vim supernae virtutis adeo est interne sibimet surreptus, quo non solum illa die coram principibus et populo humiliatus frigesceret, sudaret, pallesceret, sed etiam intra domestica moenia sub grandi vitae suae periculo proximam noctem insomnem duceret. Altera autem die, cum iam sol illustrasset orbem, poenitentia et lacrimis expellens tenebras, quo deceptus erat, erroris, cum oblatione se beato Emmerammo presentavit, humiliter fratribus delictum suum confessus atque inter memorias sanctorum nudipes incedendo tam laboriosam interim exercitationem perpessus, ut nullum ex omnibus altaribus, quae apud nos habundant, pretermitteret, cui propria manu donum non inponeret. Demum ante aram clarissimi patroni nostri se ultra nec illi neque suis aliquid mali facturum, seu rebus ecclesiae ullam vim illaturum cum iuramento devovit necnon sub testibus confirmavit. Vinum quoque, quod partium suarum fautoribus in convivio se daturum spopondit, nobis pro caritate dedit atque vitam suam intentissime orationi fraternae commendavit.