In Dei nomine. Ego Aribo Mogontinae sedis archiepiscopus quamvis indignus cum ceteris fratribus nostris atque coepiscopis Burchardo Vuormaciense episcopo, Vuerinhario Argentino, Brunone Augustense, Eberhardo Babenbergense, Meginhardo Vuirzeburgense, necnon venerandis abbatibus Richario Fultense, Ernoldo Heroluesfeldense, Reginboldo Laurisamense, Herichone Treverensi, Euerguino Toleiano, Heinricho de Sancto Burchardo, Sigizone de Sclutere, Gerberto de Sancto Albano, Adalberto Clingensi, Ruodolfo Blidenstatensi synodum in Salegunstat conduximus, anno dominicae incarnationis MXXII, indictione V, II. Idus Augusti, anno autem domni Heinrici secundi regnantis XXII, imperantis vero VIII, quatinus cum communi predictorum confratrum consilio atque consensu multimoda divinorum officiorum atque synodalium legum componeretur dissensio et disparilitas nostrarum singularium consuetudinum honesta consensione redigeretur in unum. Inconveniens quidem sancto illi conventui visum est, quod membra capiti discordarent et illa diversitas in unius compagine corporis esset. Ideoque propter devitandas dissensiones communi decreto concilii haec capitula sancita sunt.
I. De abstinentia corporis et sanguinis in subscriptis temporibus. Ut XIIII dies omnes Christiani ante festum sancti Iohannis baptistae in abstinentia sint carnis et sanguinis, nisi infirmitate impediente aut aliqua sollempnitate, quae in illo episcopio celebris habetur, intercidente, et ante natale Domini similiter, in vigilia epiphanie, in vigilia omnium sanctorum apostolorum, in vigilia assumptionis sanctae Mariae, in vigilia sancti Laurentii, in vigilia omnium sanctorum, adicientes predictis vigiliis unam horam refectionis, excepta infirmitate et nisi aliquis sit, qui proprio voto maiori abstinentia uti velit.
II. De custodiendo ieiunio quatuor temporum. De incerto ieiunio quatuor temporum hanc certitudinem statuimus, ut, si Kalendae Martii in quarta feria sive antea evenerint, eadem ebdomada ieiunium celebretur. Sin autem Kalendae Martii in quintam feriam aut sextam aut sabbatum distenduntur, in sequentem ebdomadam ieiunium differatur.
Überlieferung A (Mss. 1/2): Similiter de reliquis quattuor temporibus statuimus.
Überlieferung B (Mss. 4-6): Simili quoque modo, si Kal. Iunii in IIII. feriam aut antea evenerint, in sequente ebdomada ieiunium celebretur. Et si in V. feria aut VI. aut sabbatum contigerit, ieiunium in terciam ebdomadam reservetur.
Et hoc sciendum, quod si quando ieiunium mensis Iunii in vigilia pentecosten secundum predictam regulam evenerit, propter celebrationem baptisterii ibi non celebretur, sed in ipsa ebdomada sollempni pentecosten, et tunc propter sollempnitatem Spiritus sancti diacones dalmaticis induantur et alleluia cantetur et 'flectamus genua' non dicatur. [Eodem modo de Septembris ieiunio constitutum est, ut si Kal. Septembris in IIII. feria evenerint aut antea, ieiunium in III. ebdomada celebretur; et si in V. aut VI. aut sabbatum contigerit, in IIII. ebdomada ieiunandum erit.] In Decembrio illud quoque observari oportet, ut proximo sabbato ante vigiliam natalis Domini celebretur ieiunium, quia cum vigilia in sabbato evenerit, simul vigiliam et ieiunium celebrari non convenit.
III. Quibus temporibus legitima conubia prohibenda sint. De legitimis coniugiis ita visum est, quod nullus christianus uxorem ducere debeat ab adventu Domini usque in octavas epiphaniae et a septuagesima usque in octavas paschae nec in supranotatis quatuordecim diebus ante festivitatem sancti Iohannis baptistae neque in supradictis ieiuniorum diebus sive in omnium sollempnium dierum precedentibus noctibus.
IV. Ut presbiter, qui post galli cantum bibat, nisi summa necessitas cogat, sequenti die missam non cantet. Decretum est etiam in eodem concilio, ut presbiter aliquis post galli cantum bibens estivis noctibus proximo die missam non celebret, hiemalibus similiter, nisi summa necessitas cogat.
V. Ut presbiter non amplius quam tres missas in die cantet. Item decretum est, ut unusquisque presbiter in die non amplius quam tres missas celebrare presumat.
VI. Ut nemo corporale ad extinguendum incendium in ignem proiciat. Conquestum est in sancto concilio de quibusdam stultissimis presbiteris, ut quando incendium videant, corporale dominico corpore consecratum ad incendium extinguendum temeraria presumptione in ignem proiciant. Ideoque sancitum est sub anathematis interdictione, ne ulterius fiat.
VII. Si duo inculpati fuerint in adulterio et unus profitetur et alter negat, quid inde faciendum sit. Interrogatum est, si duo in adulterio inculpati fuerint et unus profiteretur et alter negaret, quid inde agendum esset. Decretum est a sancto concilio, ut ille qui negaverit probabili se iudicio expurget, et qui professus fuerit digne poenitentiam agat.
VIII. Ut nemo gladium in ecclesiam portet. Decretum est a sancto concilio, ut nemo gladium in aecclesiam portet, regali tantum excepto.
IX. Ut mala colloquia in aecclesia nec in atrio aecclesie fiant. Statuit sancta synodus, ut mala consuetudo, quae apud omnes iam pene inolevit, omnino prohibeatur, hoc est, quod colloquia sua in atriis aecclesiarum constituunt habenda et tunc ea maxime in ipsa exercent aecclesia, ubi orationes et divina tantum fieri debent officia.
X. De euangelio 'in principio erat verbum' et missis peculiaribus, ne fiant nisi in suo tempore. Quidam laicorum et maxime matronae habent in consuetudine, ut per singulos dies audiant euangelium 'in principio erat verbum' et missas peculiares, hoc est de sancta Trinitate aut de sancto Michahele. Et ideo sancitum est in eodem concilio, ut hoc ulterius non fiat, nisi suo tempore et nisi aliquis fidelium audire pro reverentia sanctae Trinitatis voluerit, non pro aliqua divinatione. Et si voluerit, ut sibi missae cantentur, de eodem die audiat missas vel pro salute vivorum aut pro defunctis.
XI. De computatione consanguinitatis. Quidam generationem consanguinitatis ita volunt numerare, ut frater et soror sint primi. Statuit autem sancta synodus, sicut etiam ab antiquis patribus decretum est, ut ita non sit, sed ut nepos et neptis vel filius fratris ac filia sororis primi habeantur.
XII. Ut edificia laicorum in atrio non ponantur. Statutum est, ut aedificia laicorum, quae aecclesiis iuncta sunt, auferantur et nulla in atrio ecclesie ponantur, nisi tantum presbiterorum.
XIII. Ut nullus laicus presbitero aecclesiam suam commendet nisi licentia episcopi. Item decretum est, ut nullus laicorum alicui presbitero aecclesiam suam commendet preter consensum episcopi, sed eum prius mittat suo episcopo vel eius vicario, ut probetur, si scientia, aetate et moribus talis sit, quod sibi populus Dei digne commendari possit.
XIV. Si duo de adulterio accusati fuerint, quid inde faciendum sit. Statuit quoque sancta synodus, si duo de adulterio accusati fuerint et ambo negaverint, ambo se expurgent, et si orant sibi concedi, ut alter illorum utrosque divino purget iudicio, si unus deciderit, ambo rei habeantur.
XV. Ut bannitum ieiunium ab omnibus diligentissime observetur. Decretum est, ut bannitum ieiunium, in quocumque episcopio celebratur, diligentissime observetur, ita ut, si quis illarum octo interdictarum rerum unam redimere voluerit, unum pauperem, prout sua facultas erit, eadem die reficiat.
XVI. De illis qui Romam ituri sunt. Decrevit sancta synodus, ut nullus Romam eat, nisi cum licentia episcopi sui vel eius vicarii.
XVII. Ut carina non dividatur penitenti. Illud sub anathemate decretum est, ut nullus presbiterorum cuiquam penitenti carinam dividere praesumat, nisi infirmitas intercidat.
XVIII. De illis qui penitentiam a suis sacerdotibus accipere nolunt. Quia multi tanta mentis suae falluntur astutia, ut in aliquo capitali crimine inculpati penitentiam a suis sacerdotibus accipere nolunt, in hoc maxime confisi, ut Romam petentibus apostolicus omnia dimittat peccata, sancto concilio visum est, ut talis indulgentia illis non prosit, sed prius iuxta modum delicti penitentiam a suis sacerdotibus iniunctam adimpleant, et tunc Romam ire si velint, ab episcopo proprio licentiam et epistolam ad apostolicum ex hisdem rebus deferendam accipiant.
XIX. Ut omnis penitens, dum carinam facit, de loco ad locum non migret. Decretum est in eodem consilio, ut omnis penitens, dum carinam ieiunat, de loco ad locum non migret,
Überlieferung A (Mss. 1-3): sed ibi perficiat, ubi incepit, quatinus sacerdos suus sit sibi testis.
Überlieferung B (Mss. 4-6): set permaneat ubi suam acceperit penitentiam, ut proprius sacerdos sibi praebeat testimonium.
Si autem ibi propter hostiles insidias ieiunare non possit, suus sacerdos illum confratrum suorum alicui, ubi pacifice ieiunare possit, diligentissime commendet.
XX. Ut nullus presbiter penitentem in ecclesiam introducat. In eodem quoque concilio decretum est, ut nullus presbiterorum quemquam nisi iussu episcopi aecclesiam introducere presumat, cui pro aliquo delicto illam ingredi non liceat.