(6) De primo Bolezlauo qui dicebatur gloriosus seu chrabri
Primus igitur Polonorum dux Mescho per fidelem uxorem ad baptismi graciam pervenit, cui ad laudem et gloriam satis habundanter sufficit, quod suo tempore et per eum oriens ex alto regnum Polonie visitavit. De hac namque benedicta femina gloriosum Bolezlaum generavit, qui post ipsius obitum regnum viriliter gubernavit et in tantam Deo favente virtutem et potentiam excrevit, quod, ut sic eloquar, sua probitate totam Poloniam deauravit. Quis enim eius gesta fortia vel certamina contra populos circumquaque commissa digne valeat enarrare, nedum etiam scriptis memorialibus commendare. Numquid non ipse Morauiam et Bohemiam subiugavit et in Praga ducalem sedem obtinuit suisque eam suffraganeis deputavit. Numquid non ipse Vngaros frequencius in certamine superavit totamque terram eorum usque Danubium suo dominio mancipavit. Indomitos vero tanta virtute Saxones edomuit, quod in flumine Sale in medio terre eorum meta ferrea fines Polonie terminavit. Quid igitur est necesse victorias et triumphos de gentibus incredulis nominatim recitasse, quas constat eum quasi sub pedibus conculcasse. Ipse namque Selenciam, Pomoraniam et Prusiam usque adeo vel in perfidia persistentes contrivit vel conversas in fide solidavit, quod ecclesias ibi multas et episcopos per apostolicum, ymno apostolicus per eum ordinavit.
Ipse etiam beatum Adalbertum in longa peregrinacione et a sua rebelli gente Bohemica multas iniurias perpessum ad se venientem cum magna veneratione suscepit eiusque predicacionibus fideliter et institucionibus obedivit. Sanctus vero martir igne karitatis et zelo predicacionis accensus, ut aliquantulum iam in Polonia fidem pullulasse et sanctam ecclesiam excrevisse conspexit, intrepidus Prusiam intravit ibique martirio suum agonem consumavit. Postea vero corpus ipsius ab ipsis Prusis Bolezlauus auri pondere comparavit et in Gneznen metropoli condigno honore collocavit.
Illud quoque memorie commendandum estimamus, quod tempore ipsius Otto Rufus imperator ad sanctum Adalbertum orationis ac reconciliationis gratia simulque gloriosi Bolezlaui cognoscendi famam introivit, sicut in libro de passione martiris potest propensius inveniri. Quem Bolezlauus sic honorifice et magnifice suscepit, ut regem, imperatorem Romanum ac tantum hospitem suscipere decens fuit. Nam miracula mirifica Boleslaus in imperatoris adventu preostendit, acies inprimis militum multimodas, deinde principum in planitie spaciosa quasi choros ordinavit, singulasque separatim acies diversitas indumentorum discolor variavit. Et non quelibet erat ibi vilis varietas ornamenti, sed quicquid potest usquam gencium preciosius reperiri. Quippe Bolezlaui tempore quique milites et queque femine curiales palliis pro lineis vestibus vel laneis utebantur, nec pelles quantumlibet preciose, licet nove fuerint, in eius curia sine pallio et aurifrisio portabantur. Aurum enim eius tempore commune quasi argentum ab omnibus habebatur, argentum vero vile quasi pro stramine tenebatur.
Cuius gloriam et potentiam et divitias imperator Romanus considerans admirando dixit: "Per coronam imperii mei, maiora sunt que video, quam fama percepi." Suorumque consultu magnatum coram omnibus adiecit: "Non est dignum tantum ac virum talem sicut unum de principibus ducem aut comitem nominari, sed in regale solium glorianter redimitum diademate sublimari." Et accipiens imperiale diadema capitis sui capiti Bolezlaui in amicicie fedus inposuit et pro vexillo triumphali clavum ei de cruce Domini cum lancea sancti Mauritij dono dedit, pro quibus illi Bolezlauus sancti Adalberti brachium redonavit. Et tanta sunt illa die dileccione couniti, quod imperator eum fratrem et cooperatorem imperii constituit et populi Romani amicum et socium appellavit. Insuper etiam in ecclesiasticis honoribus quicquid ad imperium pertinebat in regno Polonorum, vel in aliis superatis ab eo vel superandis regionibus barbarorum, sue suorumque successorum potestati concessit, cuius paccionis decretum papa Siluester sancte Romane ecclesie privilegio confirmavit.
Igitur Bolezlauus in regem ab imperatore tam gloriose sublimatus inditam sibi liberalitatem exercuit, cum tribus sue consecracionis diebus convivium regaliter et imperialiter celebravit, singulisque diebus vasa omnia et supellectilia transmutavit, aliaque diversa multoque preciosiora presentavit. Finito namque convivio pincernas et dapiferos vasa aurea et argentea, nulla enim lignea ibi habebantur, cyphos videlicet et cuppas, lances et scutellas et cornua de mensis omnibus trium dierum congregare precepit et imperatori pro honore, non pro principali munere presentavit. A camerariis vero pallia extensa et cortinas, tapetia, strata, mantilia, manuteria et quecumque servicio presentata fuerunt iussit similiter congregare et in cameram imperatoris comportare. Insuper etiam alia plura dedit vasa, scilicet aurea et argentea diversi operis, pallia vero diversi coloris, ornamenta generis ignoti, lapides preciosos et huiusmodi tot et tanta presentavit, quod imperator tanta munera pro miraculo reputavit. Singulos vero principes eius ita magnifice muneravit, quod eos ex amicis amicissimos acquisivit. Sed quis dinumerare poterit, qualia et quanta maioribus dona dedit, cum nec unus quidem inquilinus de tanta multitudine sine munere recessit? Imperator autem letus magnis cum muneribus ad propria remeavit, Bolezlauus vero regnans in hostes iram veterem renovavit.